Έλληνας ή Ελλαδίτης;

Του Βλάση Αγτζίδη.

Ένα από τα ζητήματα αλλαγής του περιεχομένου των όρων που εμφανίστηκαν τα τελευταία -σχετικά- χρόνια, είναι ο τρόπος που χρησιμοποιείται η λέξη «Έλληνας».

Όλο και περισσότεροι χρησιμοποιούν τη λέξη όχι με το περιεχόμενο που έχει, ως προσδιορισμός δηλαδή ενός ανθρώπινου συνόλου που θεωρεί ότι εντάσσεται σε μια συγκεκριμένη εθνική κατηγορία, αλλά ως αποτέλεσμα της ένταξης σε ένα κράτος.

Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την αλλαγή της χρήσης του όρου αυτού, για να καταλάβουμε καλύτερα τις ιδεολογικές αλλαγές που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα την τελευταία περίοδο.

Η υποβάθμιση του όρου “Έλληνας” από εθνικό σε πολιτειακό (δηλαδή ιδιότητα που απορρέει από την υπηκοότητα) έγινε από συγκεκριμένες ομάδες Ελλαδιτών, με διάφορους τρόπους και για διάφορους λόγους:


α) Με τη συνειδητή χρήση με το συγκεκριμένο περιεχόμενο από κάποιους κύκλους οι οποίοι ευελπιστούσαν ότι το κυπριακό πρόβλημα θα επιλυόταν με την εμφάνιση μιας νέας εθνικής κυπριακής ταυτότητας που θα περιλάμβανε και τις δύο εθνικές (ή θρησκευτικές) κοινότητες. Ο κορυφαίος, σε θεσμικό επίπεδο, οπαδός αυτής της θεώρησης υπήρξε ο κ. Παπακωνσταντίνου. Διατύπωσε τη θέση αυτή την εποχή που ασκούσε το “λειτούργημα” του υπ.Εξ. Αυτή η γραμμή υπήρξε η συνειδητή επιλογή όλης της ομάδας πολιτών που συντασσόταν με τις απόψεις Παπακωνσταντίνου, και στη συνέχεια “πέρασε” και σε πολλούς που δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν το πραγματικό πρόβλημα και την πονηριά των πρώτων διδαξάντων.

β) Με την τάση που διαμορφώθηκε στον «εκσυγχρονιστικό», «αντιεθνικιστικό», «φεντεραλιστικό» κ.λπ. χώρο (δεξιό, κεντρώο και αριστερό) για ουδετεροποίηση του κράτους με την αποκοπή του από το ιδρυτικό έθνος. Δηλαδή το πέρασμα από το έθνος-κράτος στο «κράτος των πολιτών» επέβαλε την από-εθνικοποίηση του όρου που χαρακτήριζε τους πολίτες του κράτους. Όμως, αντί να επιλέξουν όρους όπως “Ελλαδίτης” ή “Ελλαδικός”, που αντιστοιχούσαν με τον καλύτερο τρόπο στη “νέα” αυτή θεώρηση αποφάσισαν -βολικότερο μάλλον- να αλλάξουν το περιεχόμενο του εθνικού όρου “Έλληνας” και να τον μετατρέψουν εννοιολογικά, ώστε να σημαίνει “Ελλαδίτης”.

γ) Με την παραδοσιακή ελλαδική υπεροψία, που αποσκοπούσε στην πλήρη οικειοποίηση του όρου, ως μέσο απόλυτης ιδεολογικής νομιμοποίησης. π.χ. ενώ το κράτος μας λέγεται “Ελλάδα” και όχι “Ελληνία”, συνταγματικά κατοχυρώνεται και ο όρος “Ελληνική Δημοκρατία”, αντί του ορθού “Δημοκρατία της Ελλάδας”. Η υπεροψία αυτή έχει οδηγήσει ιστορικά σε υποτίμηση των εξωελλαδικών Ελλήνων και σε αδιαφορία για τη μοίρα τους. Σε δύο περιπτώσεις αυτή στάση θα επιφέρει καταστροφές: την εποχή της “μικράς πλην εντίμου” και του “ξεπουλήματος” της Μικράς Ασίας και την εποχή του πραξικοπήματος στην Κύπρο.

Σε πολιτικό επίπεδο, θα έπρεπε να αποκατασταθούν οι έννοιες. Και το κύριο βάρος για αυτό -για το συγκεκριμένο θέμα- πέφτει στους κυπριακούς ώμους. Είναι ακατανόητη -για μένα- η έλλειψη αντίδρασης των Κυπρίων, των φυσικών προσώπων αλλά και της διπλωματικής τους αποστολής στην Ελλάδα. Εκτός εάν η συγκεκριμένη μεθόδευση απηχεί και κυπριακές προσδοκίες.

Φυσικά ο κάθε πολίτης θα έπρεπε να προσπαθήσει σ’ αυτή την κατεύθυνση. Ώστε: «Eλλαδίτης» ή «Ελλαδικός» να ονομάζεται κάθε υπήκοος της Ελλάδας.

«Κύπριος», ο υπήκοος της Κύπρου. Ανεξάρτητα από εθνική καταγωγή.

Δηλαδή ο Τούρκος ή ο Πομάκος ή ο Αρμένιος ή αύριο ο πολιτογραφημένος Πακιστανός θα είναι Ελλαδίτης. Το ίδιο και ο Τούρκος ή ο Μαρωνίτης ή ο Αρμένιος της Κύπρου, θα είναι Κύπριος. Με τον ίδιο τρόπο που αυτό γίνεται, για παράδειγμα, με τους Άραβες: Άραβες είναι όλοι -και μόνο- οι ανήκοντες στο αραβικό έθνος. Το κάθε αραβικό κράτος περιγράφει με ξεχωριστό τρόπο τους υπηκόους του. Άκόμα και η μητρόπολη του αραβικού κόσμου, η Σαουδική Αραβία δεν επιχείρησε να μονοπωλήσει τον όρο “Άραβας” για τους πολίτες του κράτους της.

Η Ελλάδα αποτελεί για άλλη μια φορά «θαυμαστή» εξαίρεση!